اصول جنگ، درآمدی نو بر اصول و قواعد اساسی جنگ.(معرفی)

اصول جنگ؛ درآمدی نو بر اصول و قواعد اساسی جنگ

نگاه نو – در حدود ۱۲سال قبل و درست در چنین روزهایی  (سالگرد رحلت نبی اکرم(ص) و شهادت سبط اکبرش، امام حسن مجتبی(ع)) اثر ماندگاری در سری ۳جلدی با عنوان فوق (اصول جنگ) منتشر و تقدیم جامعه دفاعی کشور شد، تلاش نویسنده در معرفی اثر نتوانست در هیچ سطحی نسبت به اهمیت موضوع به جایی برسد، جمعبندی بخشی از مهمترین نقدهای صورت گرفته و پاسخ دهی به آنها که در قالب کتابی با عنوان «پاسخ به نقدهای کتاب اصول جنگ» که به اندازه خود کتابها دارای اهمیت فوق العاده بود نیز نتوانست کاری از پیش ببرد، جای تأسف این که من (نویسنده) دلیلی غیر از قضاوت بزرگان دفاعی کشور به غیر از قیافه ام، جایگاه خدمتی و منطقه سکونتی ام، نیافتم. در شانزدهم آبانماه سال جاری(۱۳۹۷)، در گشت و گذاری در فضای مجازی من را ناباورانه به مطلبی در خصوص معرفی کتاب در سایت http://www.swar.ir/bookintro.aspx?bid=700 مواجه کرد و با مطالعه آن ضمن خوشحالی، تشکر خودم را به دست اندرکاران سایت مذکور اعلام کردم و با توجه به اهمیت مطلب، نقد و معرفی مطلب را عینا منعکس می کنم، باشد که داستان اصلی در معرفی اثر فوق را در کتاب خاطرات خودم که به خدمت رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (سرلشکر باقری) ارسال کرده ام، در آینده ای، خدمت پژوهشگران جامعه دفاعی کشورم عرضه نمایم.

 دوره سه جلدی 

مشخصات نشر: خوی، قراقوش

 مشخصات ظاهری: ۱۴۲۲ صفحه

 سال نشر: ۱۳۸۵ 

سِری کتابِ سه جلدی « اصول جنگ » به لحاظ ساختاری شامل ؛ مقدّمه اصلی که در جلد اوّل به آن پرداخته شده و بدنبال آن تعداد نُه بحث مقدّماتی شامل ؛ ۱- جنک ، ابعاد و گستره آن ، ۲- تحوّل در جنگ ، ۳- جنگ پست مُدرن ، ۴- تأمّلی بر علل و انگیزه های جنگ ، ۵- جنگ ، اجتماع و سیاست ، ۶- ضرورت و اثرات جنگ ، ۷- جنگ و اقتصاد، ۸- شروط پیروزی در جنگ ، ۹- اصول جنگ و کاربردهای آن . علاوه از موارد فوق ، در جلد اوّل کتاب تعداد پنج اصل از اصول جنگ را در بر گرفته است و عبارتند از ؛ ۱- اصل هدف ، ۲- اصل آفند ، ۳- اصل سادگی ، ۴- اصل وحدت فرماندهی ، ۵- اصل تمرکز قوا . در کل ، جلد اوّل کتاب تعداد چهل و پنج عنوان را به طبع تحقیق آراسته است و در پایان با ذکر فهرست اعلام و منابع ، در ۵۴۸ صفحه جمعبندی شده است .

جلد دوّم کتاب ؛ شامل ، مقدمه و اصول ؛ ۱- صرفه جویی در قوا ، ۲- اصل مانور ( رزمایش ) ، ۳- اصل غافلگیری ، و بحث ویژه عملیات روانی را مورد توجه قرار داده است ، در مجموع تعداد بیست و هفت عنوان را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است و در پایان با ذکر فهرست مؤاخذ و منابع در ۴۵۵ صفحه جمعبندی شده است .

جلد سوّم کتاب ؛ شامل یک مقدمه کوتاه و به تنهایی یک اصل از اصول جنک به نام « اصل تأمین » با تعداد سیزده عنوان و بخش ویژه  مربوط به بحث « اطلاعات » در نُه عنوان ، در مجموع بیست و دو عنوان ارائه طریق نموده است و با لحاظ فهرست اعلام و منبع در ۴۱۹ صفحه جمعبندی شده است .

در مجموع ؛ سِری سه جلدی «کتاب اصول جنگ » در ۱۴۲۲ صفحه ، مطالب محتوایی بحثها را در ۹۴ عنوان قالب بندی شده اند ، در نگاه کلی ؛ بحثهای کتاب از یک مقدمه ، بحثهای مقدماتی نُه گانه و در نهایت اصول نُه گانه جنگ ساختاربندی شده است ، هرچند در همین ساختار کلّی سه گانه ، ایده جدیدی که می بایست بعنوانِ اصل دهم جنگ مورد بررسی قرار می گرفت ، در ساختار بشکل مستقل در نظر گرفته نشده است ، لیکن ، در قالب بحثهای اصول نُه گانه و بشکلی ویژه مورد بحث قرار گرفته اند و در مقدّمه کتاب نیز از آن بعنوان اصل پیشنهادی « اطلاعات و تبلیغات » یاد شده و مورد بحث قرار گرفته است .

کتاب اصول جنگ ؛ به لحاظ مفهومی و با توجه به ساختاری که استخوان بندی بحثها در آن مورد پژوهش قرار گرفته اند ؛ قبل از پرداختن به بحثهای محتوایی ، عنوان انتخابیِ روی جلدِ کتاب با نظر به فرضیّات و سؤالاتی انتخاب شده که بشرح زیر است :

۱- آیا تاکنون ، در موضوع اصول جنگ ، بحثی صورت نگرفته است که عنوان « درآمدی نُو » بر آن انتخاب شده ؟ یا اینکه بحثهای صورت گرفته جدید هستند !

۲- اصولاً ؛ جدید بودن بحثها منوط به نمایش ابداعی نُو و یا روشی جدید است و آیا کتاب پاسخی به این پرسش خواهد داشت ؟

۳- بحثهای کتاب حامل تجربه جدیدی است و یا بر تجربیات بشری افزوده است ؟

فرض بر این است که پاسخ به سؤالات فوق خواهد توانست ، ادعای نویسنده کتاب را بر عنوانِ انتخابی کتاب ، یعنی « اصول جنگ ، درآمدی نُو بر اصول و قواعد اساسی جنگ » را تصدیق نماید ، وگرنه عنوان فوق در نزد صاحبان اندیشه و قلم در حوزه مسائل نظامی و سیاسی ، شباهتی به شوخی خواهد داشت ، به همین خاطر اشاره ای به موضوع راهگشا خواهد بود :

الف ) بررسی آثار مکتوب ، نشان می دهند که بر جنگهای اتفاق افتاده در طول تاریخِ قریب و بعید ، اصول و قواعدی حاکم بوده است و بر اساس آن نبردها در صحنه های متفاوت هدایت شده اند و هر اندیشمندی با توجه به موقعیّتهایی که در آن قرار گرفته ، اصولی را ارائه داده و جمعبندی آن در اصولی نُه گانه ، بیشتر و یا کمتر در اختیار پژوهشگرانِ فعلی قرار گرفته است ، آنچه که « نُو » بودن کتاب را تداعی می کند ، این مطلب و ادّعا است که ؛ بحثهای مربوط به اصول جنگ ، حدّاقل در تاریخ نظامی کشور ما ( ایران ) در ساختار و محتوی ، به شکلی که کتاب فوق به آن پرداخته ، مورد غفلتِ غیر قابل توجیه قرار گرفته است و این در صورتی است که تجربیات هشت سال دفاع مقدس می بایست حرکتی جدید و تعهدی نقش آفرین در پژوهشگرانِ در این وادی ایجاد می کرد !

ب ) اگر به مقدّمه اصلی که در جلد یک به آن پرداخته شده توجه شود ، روشی است که کمتر به آن پرداخته شده است، و حداقل در مقدّمه نویسی کمتر به آن توجّه می شود ، و بر همین مبنا ، روشِ تحقیق در بحثهای مفهومی نیز شکل گرفته اند ، روشی که پژوهشگر از آن بهره برده ، در پاسخ به کلام گهربارِ مقام معظم فرماندهی کل قوا – حضرت آیت الله خامنه ای _ است که با دغدغه خاطر در خصوص دفاع مقدس فرموده اند ؛ « این جنگ ؛ یک گنج است ، آیا ما خواهیم توانست آن را استخراج کنیم » ، بنظر نویسنده ؛ بیشتر به یک فتوی و یک فرض دینی می ماند تا یک ابلاغ و دستور ، و تنها لبّیک گویی به آن کلام می تواند این دِین بزرگ را از گُرده پژوهشگران دفاعی بردارد ، فلذا ، بهترین روش در بیان تجاربِ دفاع مقدّس ، پرداختن به آن در حوزه کاملاً تخصصی است ، و به همین خاطر در کنار سایر تجارب بشری از جنگهای مختلف در طول تاریخ ، عظمتِ حماسه و ماندگاری آن را برای نسل کنونی و آتیِ این مرز و بوم خواهد شناساند و یک پیغام بازدارنده نظامی و سیاسی نیز در همین دیدگاه مستتر است ، بنظر نویسنده ، روشی است که باعث شد تا عنوان « نُو » بودن بر کتاب انتخاب شود .

پ ) در پاسخ به سؤال سوّم ؛ تجربیات تاریخی از نبردهای مختلف که بشکل مکتوب در اختیار است ، فلذا ، بررسی این تجربیات بخودی خود نمی تواند ادّعای نویسنده در انتخابِ عنوان « نُو » بودن صادق باشد ، لیکن ، بُردنِ این تجربیات در قالبی مشخص و بالاتر و مهمتر از آن برای پژوهشگرِ تحلیلِ تجاربِ دفاع مقدس در همین قالب ، افزودنِ تجربه ای گرانبها و ثبت آن در تاریخ ، کاری است غیر قابل انکار . مطلب دیگر ؛ ارائه پیشنهاد به جامعه محققان و سکّان داران نظامی و سیاسی کشور ، مبنی بر اینکه ؛ اگر قرار است اصلی بعنوان اصل جدید در کنار اصول جنگ قرار گیرد ، با توجه به تجارب جنگهای خلیج فارس ، اصل « اطلاعات و تبلیغات » خواهد بود ، هرچند ، در کتاب بعنوان اصلی مجزّا به آن پرداخته نشده است ، لیکن ، به بحثهای مربوط به تبلیغات بطور ویژه در جلد دوّم کتاب در ذیل عنوان « عملیّات روانی » و به بحثهای مربوط به «اطلاعات » در جلد سوّم کتاب پرداخته شده ، نشان از اهمیّتی است که نویسنده به باورِ خود در بررسی موضوع پیشنهادی خود دارد .
فلذا ، با توجّه به سؤالات و فرضیاتِ طرح شده و پاسخهایی که به اختصار از آن یاد شده است ، تأکیدی است بر اعتبارِ ادّعای نویسنده در عنوان انتخابیِ کتاب ، مبنی بر « اصول جنگ ؛ درآمدی نُو بر اصول و قواعد اساسی جنگ » .

مقدّمه کتاب :

همانطوریکه در سطور پیشین به آن اشاره شده است ؛ برخلاف عُرف معمول در مقدّمه نویسی و به عبارتی ، نوعی سنّت شکنی در نوشتن مقدمه کتاب صورت گرفته است ، به این شکل که ؛ علاوه از پرداختن به چگونگی شکل گیری عنوان و بحثهای کتاب و مشکلاتی که نویسنده با آن مواجه بوده است ، و نهایتاً ، با توسّل و استعانت از حضرت ختمی مرتبت و سبط اکبرش ، که کتاب تقدیم به آستان مقدّسشان شده ، با نگاهی به کلمه « جنگ» با قصد تبیینی  از تعریف موضوع ، علل و انگیزه هایی که باعث انتخاب موضوعِ پژوهش شده است مورد توجه قرار گرفته است که عبارتند از ؛ الف ) ذوق و علاقه شخصی ، ب) نبود و یا کمبود و غربت بحثهای مربوط به موضوع ، پ ) با استناد به جمله مقدّسِ امام علی(ع) ، که فرموده اند ؛ « علم جدید در تجربه هاست » و با توجه به جمله مقام معظم فرماندهی کلِ قوا – حضرت آیت الله خامنه ای – که فرموده اند ؛ « این ( جنگ ) یک گنج است ، آیا ما خواهیم توانست این گنج را استخراج کنیم ؟ … » ، به ضرورت بحث با اشاره به تهدیداتی که نسبت به کشورمان صورت می گیرد و هم نگاهی نوین به بهره گیری از تجارب دفاع مقدس ، وارد سوّمین قسمت بحث در مقدمه ، که اشاره ای هستند به خصوصیات پژوهش ، که حاصلِ آن کتابِ «اصول جنگ » است و شامل ؛ افزایشی بودن ، نمایش همبستگی ، قاعده تجاهل در تحقیق . و نهایتاً ، به سایر خصوصیّاتی که بنظر باعث ابهام زدایی علمی از پژوهش می شده است ، اشاره شده و نهایتاً باذکر دلایلی پیشنهادِ ضرورت به بحث گذاشته شدن اصل جدیدی از جنگ بعنوان اصل « اطلاعات و تبلیغات » ، مقدمه اصلی کتابِ اصول جنگ نیز که کمتر از ده صفحه را شامل است ، به پایان رسیده ، آنچه که در خصوص مقدمه کتاب قابل توجه است ؛ اینکه ، سعی شده علمی بودن بحثها و انطباق روش تحقیق با مِتُد شناخته شده علمی صورت گرفته است.

بحثهای مقدّماتی :

بحثهای مقدّماتی ؛ هر چند از اصول جنگی که مورد بحث در کتابها است ، نمی باشند ، لیکن ، بی ارتباط با موضوع نیز نمی باشند ؟ پرداختن به «اصول جنگ » ، با غربتی خاص و غیر قابل توجیه برای پژوهشگران و متصدیانِ دفاعی کشور بزرگ ایران ، نیاز به کنکاشی به بزرگی خود دفاع مقدس و در شأن رسالتی به عظمتِ ملّت بزرگ ایران دارد ، فلذا ؛ بحثهای مقدماتی با دو هدف کلی صورت گرفته اند ، یکی ؛ دیدگاهی است که پژوهشگران و حتی نقّادین محترم کتاب را که اشرافیت  لازم را در بررسی موضوع داشته باشند ، دانشجویان و اندیشمندانی که قصد تدوین استراتژی نظامی – سیاسی برای این مرز و بوم دارند ، تسلّط ذهنی و تئوریکی مورد نیاز را داشته باشند ، و دیگر اینکه ؛ ارائه دیدگاهِ نویسنده کتاب و میزان اشرافیتی که با تکیه بر آن توانسته گستره پژوهش ، جامع و مانع بودن تحقیقات را ترسیم و به آن بپردازد ، پرداختن به این بحثهای مقدماتی است که ، نه تنها جدّی بودنِ هدف و منظور بحثها را نشانگر است ، بلکه ، جدّی بودن نویسنده در ارائه دیدگاههای خود و قابل دفاع بودن آن را نشان می دهد ، خلاصه ای از بحثهای مقدماتی بشرح زیر قابل بررسی است :

۱-  جنگ ، ابعاد و گستره آن : بحث ، در ابتدا به انتزاعی بودن کلمه « جنگ » و تعاریف متعددی که از آن متبادر می شود و در ادامه با استناد به اندیشمندانی که در این وادی ارائه طریق کرده اند ، آغاز جنگ را مربوط به زمانی دانسته که میل به درگیری در آن شکل گرفته و سازمان یافته بین اجتماعات باشد و در دو بُعد فکری و فیزیکی قابل بحث خواهد بود و در نهایت وابستگی و تأثیر متقابل جنگ با جغرافیای زیستی انسانها را مورد تأکید قرار داده و در نهایت به ابعاد نظامی و جنگ بین فقیر و غنی ، شکاف وحشت آور  و  تعمّدی استکبار که  با عناوینی  چون  شمال و جنوب  در ابعاد علمی ، رسانه ای ، اقتصادی و در نهایت به تسلطی که صهیونیسم بین المللی برای کنترل جامعه جهانی اشاره و بحث را خاتمه می دهد .

۲- تحول در جنگ : تجربیات ممتد بشری در راه اندازی و کنترل جنگها و تکامل شیوه های جنگی ، دخالت قدرتها در راه اندازی و هدایت جنگها با توجه به تجربیات اندوخته شده و باب شدن جنگهای نیابتی ، بحثهای مربوط به اوّلین نبردهای دریایی و آبی خاکی توسط لشکریان ایران بخصوص در منطقه « ماراتن » ، تحولی که در سبکها با توجه و تکیه بر دو عنصر اطلاعات و تکنولوژی بوجود آمده و جالب اینکه روشهای جدید باعث منسوخ شدن روشهای قدیم نشده و آن را تکمیل کرده است و در نهایت با توجه به جنگهای خلیج فارس به بحث فوق خاتمه داده شده .

۳- جنگ پست مُدرن : با توجه و تکمیل بحث قبلی و نکته اوج این تحول و تغییر سبکها ، اشاره به آغاز جنگ سرد و جنگهای مدرن و در نهایت جنگهای پست مدرن در نتیجه تمدّن بشری هستند و با تکیه بر دانایی صورت می گیرند و در نهایت هدف استراتژیستهای جنگِ فوق را دستیابی و تسلط هرچه بیشتر بر اطلاعات مطلق در تلفیق با تکنولوژی مورد بحث  قرار داده  و در نهایت  با اشاره  به کلام  هوشمندانه ، تاریخی ، بی بدیل  و تاریخی  امام علی(ع)  که فرموده اند ؛ « حُمّلُو بصائِرکُم علی اسیافِکُم » ، فصل الخطاب و بعنوان تأییدیه و خاتمه این بحث زینت داده شده است .

۴- تأمّلی در انگیزه و علل  جنگها : بحث ، با اشاره به سابقه جنگها ، که پیوند با ظهور و افول تمدنها نمود بیشتری یافته و صفحاتِ تاریخ بشری را رنگین کرده است ، و با اشاره به نظر « کلاوزویتس » ، جنگ را بخش جدایی ناپذیر طبیعت بشری فرض کرده و در ادامه به انگیزه هایی چون ملّی ، نژادی ، نظامی ، ایدئولوژیکی و در نهایت به اندیشه اختصاصی ایرانیان در جنگها را زینت بخش پایانی بحث قرار داده است .

۵-  جنگ ، اجتماع و سیاست : بحث در این قسمت با این جملات آغاز شده است که ؛ تاریخ زندگی ، فرهنگ و تمدن بشری پر فراز و نشیب و جالب این است که هیچ نکته ای از این تاریخ را نمی توان یافت که در آن نقش و اثری از جنگ وجود نداشته باشد ، جنگ همزاد اجتماعات انسانی است و اجتماعات برای دوام و بقای خود به تدبیر و سیاست نیاز داشته و خواهند داشت ، و جنگ در این گیر و دار جایگاه ویژه ای داشته است ، و در ادامه ، با تکیه بر نظر « تیموتی دابلیو لاک » که آورده اند ؛ « جنگها غالباً تغییرات اجتماعی را به استحاله های سریع و انفجارهای اجتماعی کوتاه و شدید تبدیل می کنند و همچنین زمینه افزایش دیدگاههای انتقادی و افراطی را فراهم می نمایند …  » بحث را ادامه داده و در توجه به نظرات « کلاوزویتس » جنگ را تجلّی و ابزار سیاست دانسته و هدایت آن را منوط به تعادل و ارتباط منطقی هوش و اراده فرض گرفته است و با اشاره به سیاستهای نظامی گرایانه ابرقدرتها و اهدافی که از قبل آن دنبال می کنند ، بخصوص جنگ هشت ساله عراق علیه جمهوری اسلامی ایران و نقش قدرتها در آن و فنآوری نوین بکار گرفته در جنگهای نفت و سلطه در خلیج فارس به بحث خاتمه داده شده .

۶- ضرورت و اثرات جنگ : بحث با اشاره به عواقب هولناک جنگها شروع شده و آورده است که ؛ نفرت از جنگ به همان اندازه که برای اِمریکاییان متجاوز در ویتنام ، افغانستان و عراق و …  در نزد انسانها وجود دارد ، می تواند در نزد مدافعین و جنگ جویانِ ویتنامی ، شهادت طلبان فلسطینی و یا رزمندگان اسلامی – ایرانی برای دفع تجاوز صدامی … غرورآفرین و سرنوشت ساز است ،  و با تکیه بر نظر « تئودور روزولت » که گفته است ؛ « در جهان جایی برای ملتهایی که با آسایش و رفاه سست شده اند و یا آنهایی که قوامِ قدرت و استقامت خود را از دست داده اند وجود ندارد » ، ضرورت جنگ با همه نفرتی که از آن تولید می شود ، برای ظالم و مظلوم آشکار است . و در خاتمه با اشاره به نتایج مثبت جنگها در پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی بشری ، بحث را به پایان رسانیده است .

۷- جنگ و اقتصاد : پیوندی که اقتصاد با جنگ و یا « سود » و « قدرت » دارند و در هدایت پیروزمندانه نبردهای نظامی و کشمکشهای سیاسی دارند ناگسستنی است ، و با اشاره به قدرت اقتصادی بریتانیا و ناپختگی اقتصاد فرانسه در قرن هیجدهم و اثرات آن در رویاروییها بحث را ادامه داده و با اتکا به این نکات که کارآیی نظامی و پیروزی در جنگ به کمیت و یا بزرگی و کوچکی نیروهای مسلح بستگی ندارد ، بلکه ، پیروزی در جنگ ؛ بازتابی از توسعه متوازن اقتصادی ، سیاسی و میزان سرمایه گذاری در تحقیقات علمی و فن آوری در بخشهای مختلف خواهد داشت ، و در نهایت با اشاره به جنگهای خلیج فارس ، به پیوستگی این دو محور در پنج مورد اشاره و خاتمه یافته است .

۸- شروط پیروزی در جنگ : این بخش از بحثهای مقدماتی ؛ با تکیه بر واقعیات تاریخی و نظرات متفاوت در سیزده عنوان مورد بحث قرار گرفته است ، که رعایت هر کدام باعث ایجاد برتری در کشمکشهای سیاسی و نبردهای نظامی می شود را مورد بحث قرار داده است .

۹-  اصول جنگ و کاربردهای آن : بحث پایانی این فصل ( بحثهای مقدماتی ) با تکیه بر بحثهای صورت گرفته و حلقه وصلی خواهد بود برای ورود به مباحث اصلی ( اصول جنگ ) ، در این بخش ضمن توجه به قواره ها و اصول متعددی که بعنوان « اصول جنگ » وجود داشته اند ، در نهایت اصول نُه گانه جنگ انتخاب شده و بعد از توضیحاتی که در ذیل هرکدام از اصول آورده شده است ، با ذکر این مطلب که ؛ کاربرد این اصول زمانی مفید فایده خواهند بود و در دکترین های جنگی مؤثر خواهند بود که توان کاربردی کردن آن را داشته باشیم، و با توجه به همین مطلب ، با ذکر نمونه هایی، بحث ادامه یافته و با برشماری علل پیروزی رزمندگان اسلامی – ایرانی در عملیات  غرورآفرین  والفجر۸  ، پایان یافته است .

« بحثهای مربوط به اصول جنگ در جلد ۱ »

۱- اصل هدف : بحث با ارائه تعریف و کلیاتی آغاز شده و با بحثهایی چون ؛ ۱- انگیزه ها و چگونگی شکل گیری اصل هدف در جنگ ، ۲- روشن بودن هدف ، ۳- مناسب بودن هدف ، ۴- در دسترس بودن هدف ، ۵- قابل نگهداری بودن هدف ، ۶-  توجه به اهمیت اهداف جزئی در رسیدن به اهداف کلی ، ۷- هدف ، نابودی نیروهای مسلح ، ۸- هدف ، درهم کوبیدن اراده مقاومت ، روحیّه جنگ طلبی و وادار کردن به تسلیم ، ۹- هدف ، پشتیبانی مردمی از نبردهای نظامی و کشمکشهای سیاسی است.

۲-  اصل آفند : با محور قرار دادنِ عناوینی چون ؛ ۱- آفند ، دکترین و استراتژی ، ۲- پدافند در آفند ، ۳- تصمیمات نظامی ، تعادل عملیات ، ۴- آفند ، ابتکار عمل و تحمیل اراده است ، ۵- آفند ، بالابردن روحیّه نیروها، ۶- زدن ضربه فقط در آفند صورت می گیرد .۳-  اصل سادگی : بمنظور روشن شدن اهمیت موضوع ، با مقدمه ای شروع شده است و در زیر مجموعه هایی چون ؛ ۱- سادگی در مفهوم ، لفظ و هماهنگی در اهداف ، ۲- سادگی در سازمان و سلسله مراتب ، ۳- سادگی در طرحها و دستورات ، ۴-  سادگی با قابل درک بودنِ مأموریت ها قابل حصول خواهد بود .

۴- اصل وحدت فرماندهی : بعنوان چهارمین اصل از اصول جنگ ، در محورهای زیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است ؛ ۱- فرمانده ، در وحدت فرماندهی ، ۲- آموزش ، زمینه و کلید همکاری رده ها ، ۳- کلیّه تلاشها متوجه یک هدف عمومی ، ۴- داشتن اختیارات لازم برای رسیدن به هدف و اهمیت آن در کنترل جریان نبرد ، ۵- هماهنگی تلاشها در زمان و مکان مناسب ، ۶-  تمایل فرماندهان و مرئوسین به اعتلاء نام یگان .
۵-  اصل تمرکز قوا : پنجمین اصلِ مورد بررسی در هشت محور به بحث گذاشته شده است و عبارتند از ؛ ۱- ایجاد برتری رزمی در زمان و مکان مناسب ، ۲- داشتن جنگ افزار برتر ، ۳- تمرکز در تاکتیک برتر و روحیه بهتر ، ۴- کیفیت آموزش ، ۵- نقش رهبری در امور اداری ، ۶- رهبری و هدایت افکار عمومی ، ۷- رهبری و مسائل سیاسی – نظامی ، ۸- رهبری ، مآل اندیش و عامل تحرّک و تحوّل .

« بحثهای مربوط به اصول جنگ در جلد ۲ »

جلد دوّم کتاب ؛ با ذکر مقدّمه ای کوتاه ، تعداد سه اصل از اصول جنگ را به زیور تحقیق آراسته است و بخش ویژه ای را با عنوانِ « عملیات روانی » بطور اختصاصی به بحث گذاشته است . اصول و قواعدی که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند بشرح زیر هستند ؛

۶-  اصل صرفه جویی در قوا : با محوریّت ؛  ۱- با توجه به این اصل ، اصل تمرکز قوا اجرا می شود ،  ۲- تقلیل در پدافند ، سهمیه بندی بهتر برای تمرکز در آفند صورت می گیرد ، ۳-  صرفه جویی بموقع و استفاده بهتر از نیرو و امکانات و زمان ، مورد بررسی قرار گرفته اند .

۷- اصل مانور ( رزمایش ) : اصل مانور ، در محورهای زیر مورد بررسی قرار گرفته اند ؛ ۱- مانور ، ارزش و قدرتِ نیروی آفندی را افزایش می دهد ، ۲- دوری از قدرت دشمن و انتخاب زمین نبرد با مانور قابل تحقق است ، ۳- جابجایی و استقرار در موقعیتی برتر با مانور قابل حصول است ،۴-  نقش هدایت قدرت آتش در اصل مانور ، ۵-  انعطاف ، انطباق و سرعت در مانور ، ۶-  مانور باعث تمرکز قوا در نقطه مورد نظر خواهد بود، ۷-  نقش پشتیبانی و لجستیک در مانور .

۸- اصل غافلگیری : بحثهای صورت گرفته با توجه و تکیه بر کلیّاتی در آغاز و در ذیل محورهایی چون ؛ ۱-  غافلگیری با ضربه در زمان و مکانی که دشمن خود را آماده نکرده است ، حاصل می شود ، ۲- غافلگیری با تظاهر ، نمایش و سرعت در حرکات بدست می آید ، ۳- اندازه نیرو ، محل و سمت تک ، غافلگیری را تضمین می کند ، ۴- نقش تاکتیک و ابتکار در غافلگیری ، ۵- نقش جنگ افزار در غافلگیری ، ۶- جرأت ، شهامت و گرفتن عکس العمل ، ۷- نقش اطلاعات در اصل غافلگیری ، ۸- عملیات فریب و نقش آن در غافلگیری .
علاوه از موارد فوق ، بحث ویژه « عملیات روانی » در ذیل همین اصل ، با محوریت قواعد زیر مورد بحث قرار گرفته است ؛ ۱- مقدمه ای بر بحثهای عملیات روانی ، ۲- اصول ، قواعد وکاربردهای عملیات روانی ، ۳- تأثیر تصمیمات سیاسی و عملیات نظامی در افزایش روحیه نیروها ، ۴- ایمان ، انگیزه و رهبری آن در عملیات روانی، ۵-  اقدامات توأمان سیاسی – روانی در غافلگیری ، ۶- زمینه و اهداف عملیات روانی ، ۷- سلطه بر رسانه ها در عملیات روانی ، ۸- در مقابل عملیات روانی که بحثی است در خنثی سازی عملیات روانی دشمن و پایان بخش بحثهای جلد دوم کتاب اصول جنگ را شامل است .

« بحثها ی صورت گرفته در جلد سوّم کتابِ اصول جنگ »

جلد سوّم کتاب ؛ با مقدمه ای کوتاه و به تنهایی ، اصل تأمین را به زیور تحقیق آراسته است و در پایان بخش ویژه مربوط به « اطلاعات » را شامل است ، در مقایسه با بحثهای صورت گرفته در دو جلد قبلی از امتیاز دیگری نیز برخوردار است ؟ اگر در نظرگاه تخصصی و قواره های شناخته شده در پژوهش به بحثها نگریسته شود ، بحثهای صورت گرفته در کتاب ، نهایتِ « افزایشی بودن » را به نمایش گذاشته اند ،  به این شکل که ؛ اگر بحثهای مقدماتی با هدف آماده سازی محقق ، پژوهشگر و دانشجو آورده شده و تلفیقی از استراتژی ، عملیات و تاکتیک ، محوریت و منظور نویسنده را به نمایش گذاشته است ، بحثهای مربوط به اصل تأمین ؛ نتیجه گیری از همه تلاشهایی که صورت گرفته و نتیجه روند شکل گیری در ساختار و محتوی را شامل است ، بحثهای کتاب نه تنها به سطوح تحلیلی استراتژیکی ، عملیاتی و تاکتیکی به شکلی توجّه داشته است ، بلکه ، نشانگر این مطلب است که ؛ هدف همه  اقدامات سیاسی ، نظامی ، اقتصادی و روانی ، می بایستی منجر به تأمین امنیّت ملّی یک کشور شود و در غیر اینصورت ، همه تلاشها ، ابتر و بی نتیجه خواهند بود ، فلذا بحثهای این جلد از کتاب، بیشتر ناظر برتئوری جنگ است تا بررسی واقعیات ، بشکلی که در دو جلد قبلی به آنها پرداخته شده است ، هر چند ؛ از تجربیات ، طبق روش تحقیق صورت گرفته در همین راستا استفاده شده است ، تا جایی که اگر به اقدامات هفت گانه تأمین در نبردها توجه شود ، تئوری پردازی در آن کمتر صورت گرفته است ، اصل تأمین با تکیه بر قواعد زیر ، تجزیه و تحلیل قرار گرفته است :

۱- درآمدی بر اصل تأمین ، ۲- تحوّل در مفهوم امنیّت ملی ، ۳- سطوح بهم پیوسته تأمین ، ۴- مثلّث ناامنی و تأمین ، ۵- مرز ، ریشه های ناامنی و تأمین ، ۶-  موقعیّت جغرافیایی در تأمین امنیّت ملّی ، ۷-  هویّت در تأمین امنیت ملّی ، ۸-  برنامه ریزی هماهنگ در اقدامات سیاسی – نظامی ، ۹-  تأمین ، با هماهنگی در سیاست های اقتصادی – نظامی ، ۱۰ –  تأمین ، با نیروهای مسلّح مردمی ، ۱۱- نقش لجستیک در اصل تأمین ، ۱۲- کشمکش با محوریّت تأمین ، ۱۳- توجّه به اقدامات هفتگانه تأمین در جنگ ( نبرد ) .

بحثهای صورت گرفته در بخش ویژه « اطلاعات » با توجه به قواعد زیر مورد بررسی قرار گرفته اند ؛ ۱-  کلیّاتِ اطلاعات ، ۲- سازمان اطلاعات ، ۳- جاسوسی انسانی ، ضرورتی بی پایان ، ۴-  نقش اطلاعات کافی از دشمن، ۵-  برآورد و فرآیند اطلاعات ، ۶-  عملیات اطلاعاتی و اطلاعات عملیات ، ۷- تکنولوژی اطلاعات ، ۸-  اهداف جنگ اطلاعات ، ۹-  حفاظت اطلاعات ، پایان بخش بحثهای جلد سوم کتاب اصول جنگ است .