نگاه نو نگاه نو
بسم الله الرحمن الرحیم
آسیب شناسی در جنبش کُردی(۲)
«معرفی و دفاعیّه ای بر ایدۀ تدوین کتابِ آسیب شناسی در جنبش کُردی»
اِنَّ الله لایُغیِّّرُ ما بِقَوم حَتّی یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم (الرعد-۱۱)
آغاز :
از دیماه سال ۱۳۹۱ه.ش، زمان انتشار کتاب، تا اسفندماه که، تمامی نسخه های کتاب پخش گردیده است، از منتقدین محترم کمال تشکر را دارم که، هدایای گران قیمتی ارسال کرده اند و گلایه از این که نقدهای خود را بدون ذکر نام و امضاء تحویل داده اند. فلذا، پاسخهای اختصاصی تا زمانی که تأییدیه کتبی از منتقدین عزیز گرفته نشده، به تأخیر خواهد افتاد. ولی، بطور عمومی و در دفاع و معرفی کتاب، در ادامۀ معرفی که به تاریخ ۲۷/۸/۱۳۹۰ه.ش برای مرکز مطالعات راهبردی دفاعی تنظیم شده بود و در آدرس اینترنتی نویسنده قابل بهره برداری است، دفاعیۀ زیر ارائه می شود.
تدابیر پایه:
آیه ای که ابتدای بحث به آن مزیّن شده است؛ «یکی از اصول اجتماعی اسلام را نیز چنین بیان می کند که مهم ترین اصل در پیروزی و شکست و خوشبختی و بدبختی یک جامعه، مردم خود آن جامعه هستند و عوامل بیرونی در مراحل بعدی قرار دارند.(مکارم،قرآن حکیم/۱۳۸۸) و در قوام خوشبختیِ مردمان جامعه؛ فَقُطِعَ دابِرُ القُوم الّذینَ ظَلَموا وَالحَمدُ لِلهِ رَبِّ العلَمینَ(انعام-۴۵) یعنی؛ دنباله (زندگی) جمعیّتی که ستم کرده بودند، قطع شد. و ستایش مخصوص خداوند، پروردگار جهانیان است. در تفسیر همین آیه آورده شده، «و این نشانه آن است که قطع ریشه ظلم و فساد و نابود شدن نسل ستمگران به قدری اهمیّت دارد که جای شکر و سپاس است.(همان) به عبارتی خوشبختی و سعادت جامعه در پیوند تنگاتنگ در مبارزه و ریشه کنی ستمگران قابلیّت تحقق دارد، و در تفسیر بخشی از آیات سوره قصص؛ «دو شرط اساسی برای مدیریت صحیح [مبارزه و ریشه کنی مفسدین و ظالمان]؛ قدرت و امانت [ذکر شده است]. بدیهی است که منظور از قدرت، تنها قدرت جسمانی[قدرت سخت] نیست؛ بلکه مراد، قدرت و قوّت بر انجام مسئولیت است. یک مدیر قوی کسی است که حوزۀ مأموریت خود را به خوبی بشناسد، از انگیزه ها باخبر باشد، . . . در عین حال، دلسوز و خیرخواه و امین و درستکار باشد.(همان)
مطالب مربوط به تفاسیر آیات را می توان با سخنان تاریخ ساز رهبر معظم انقلاب(امام خامنه ای-مد-)، در پاسخ به سئوالاتی چون؛ موانع پیشرفت مردمانِ مورد خطاب در کتابِ «آسیب شناسی در جنبش کُردی» چیستند، ریشه های ظلم و ستمی که قصد مبارزه با آن را داریم، چه چیزهای هستند. و راهبردی که بایستی ترسیم و مدیریت شود در چه سطحی باشد، تا بدست خود در صیرورت سنّتِ الهی، باعث تغییر سرنوشت خود نشویم. به اختصار، به سه مورد از تدابیر ترسیمی رهبر معظم انقلاب، در سفر تاریخی خود به استان کردستان، اشاره می شود:
۱- استعمارگران از قرن های شانزده و هفده که وارد سرزمین های شرق – از جمله سرزمین های اسلامی – شدند، شروع کردند آن ها را نسبت به گذشته ی خود، نسبت به داشته های خود، نسبت به مذهب خود، نسبت به آداب و رسوم خود و نسبت به لباس خود بدبین کردن.(سنندج/۲۲/۲/۱۳۸۸)
۲- عزیزان من! یک سیاست خباثت آلودی از آغاز انقلاب سعی کرد اقوام ایرانی را از یکدیگر جدا کند و با بهانه های مختلف پیکره ی عظیم ملت ایران را تکه تکه کند.(همان)
۳- اقوام ایرانی یک فرصتند. ما اگر اقوام ایرانی را در میدان رقابت مسابقه آمیز به سمت خیرات بیندازیم، بسیار کار خوبی و درستی انجام گرفته است.(همان/۲۷/۲/۱۳۸۸)
کتاب «آسیب شناسی در جنبش کُردی» در توجه به اشارات و تدابیر فوق، مخاطبین خود را در سه دسته ی؛ ۱- نخبگان قوم کُرد، ۲- کسانی که در مناطق کُردنشین قصد ارائه خدمت کرده اند، ۳- عناصر جنبش کُردی، انتخاب و به بحث نشسته است که، به لحاظ ملی و دینی مسئولیتی تاریخی بعهده دارند تا در سطحی نرم و گفتمانی در شأن انقلاب اسلامی و ایرانیِ نجیب و متمدن، در خشکانیدن خباثت ها، پیشقدم و فعال باشند.(صادقی/۱۳۹۰)
در بیانی کوتاه از روش تحقیق:
این بخش از بحث، در تکمیل آنچه در پیشگفتار کتاب آمده است، به اختصار در اشاره به نکات اساسی در کُتب مربوط به روش های علمی تحقیق آورده شده است، می شود. هرچند نمی توان به همۀ انتظارات پاسخ گفت که، نیاز به نوشتاری مستقل می طلبد. و با توجه به همین مطلب است که به محورهای مورد توجه در روش تحقیق اشاره می شود؛
در تحقیقات جان دیوئی «احساس وجود یک مسئله»(فتوحی؛۱۳۸۹:ازص۱۹تا۲۷وازص۱۳۱تا۱۴۰)، به تنهایی می تواند هر محققی را وادار به تعمّق در بیان و حل مسئله نماید، مسئله ای که نویسنده را در بحث جامع و مانع بودن پژوهش، «کانون محوری» در محتوای کتاب را «جُنبش کُردی» در خاورمیانه قرار داده است، تا تناسبی با مخاطبین کتاب داشته باشد. مخاطبین سه گانه ای که در درک و فهم و توسعه ی موضوع، طرف گفتگوی نویسنده در کتاب فرض گرفته شده اند، با این فرضیه که؛ جنبش های ضدانقلابی وابسته ی کُردی، در ایران اسلامی، حرفی برای گفتن ندارند.
در تبیین فرضیه و بیان مسئله، ضمن این که، با استفاده از حقایق تاریخی، کتابخانه ای، و به روش استقرایی و استنتاجی و به عبارتی «منفعلانه» برخورد شده است. لیکن، با محور اصلی در شناسایی موضوع و در تحلیل،«فعالانه» برخورد شده است، با این دیدگاه که فرض اصلی کتاب، در فضایی غبار آلود و پیچیده، گُم شده و گذشت زمان باعث به انحراف کشیده شدن جُنبش های کُردی در ایران را فراهم آورده است و بهره برداری قدرت های فرامنطقه ای و منطقه ای، از زمینه ی غبار آلود، به سهولت صورت گرفته و می گیرد. و به همین دلیل، تعمُّدی در محدود کردن مخاطبین به بازیگران، صورت گرفته است.
کتاب، در ساختار و محتوی، بی هیچ تردیدی یک تحقیق عمومی نیست و نخواهد بود. بلکه، پژوهشی است بنیادی و توسعه ای و ترویجی، با روش نوین و با هدف تفهیم و ساده سازی و درک بهتر مسئله و درصدد پاسخ یابی منطقی است. ضمن این که، «شیوۀ نظام بخش»(regulative) در ساختار آن مشهود است. لیکن، نویسنده از روش «قوام بخش»(constitutive) در حلِّ مسئله، استفاده کرده است، که تناسبی منطقی با شناسایی فعال موضوع دارد.(بارت والی و جفری باسبای، جنگ نرم-۴/۳۲۱:۱۳۸۹)
حاکمیت(دولت- ملَّت):
بحث های مربوط به حاکمیت را در اشکال مختلف نمی توان به طور مشخص با پیش زمینه های تاریخی پیوند زد. لیکن، آنچه مسلم و محرز است؛ زمان یکجا نشینی انسان ها، این گونه بحث ها را در بطن خود داشته است که، واکاوی آن مجال دیگری می طلبد، مطلبی که به این بحث ارتباط دارد، روندی است مربوط به دهه های پایانی قرن بیستم و بعد از جنگ سرد که، دولت – ملت ها بطور طبیعی در چالشی سیاسی و اجتماعی، با آن درگیر هستند.
در بیان آقای حافظ نیا؛ ملت ها در یک خط تاریخی(گذشته، حال، آینده) پیوسته و در شاخص قانون اساسی و جاری با حاکمیت و سایر ملل در تعامل قرار می گیرند و فلسفه حکومت در کشورها، و ضرورت هایی چون؛ حفظ کشور با مدیریت فضای سرزمینی و ملت و تعامل با دیگران، مدیریت امور ملت، با تأمین نیازهای مردمی و سازماندهی درونی، و در نهایت با تکیه بر دو عنصر سرزمین و ملت در محیط بین المللی، برای حفظ منافع ملی حضور یابد.(نقل به مضمون، سخنرانی۱۷/۱۱/۱۳۹۰ انجمن ژئوپلیتیک ایران) به عبارتی ساده، اگر حاکمیتی بخواهد برای ملت خود در محیط آشفتۀ بین المللی منافعی تعریف و از آن حمایت کند، چاره ای جز تکیه بر مردمان خود و در سیاستی هوشمندانه با سازماندهی فضای جغرافیای سرزمینی درونی و حتا سازماندهی فضای سرحدی و فرهنگی، منابع و ابزارهای قدرت ملی را تقویت کند که، بطور طبیعی جوشش قدرت از آن باعث رشد و توسعه متوازن خواهد شد. لیکن، موانع و چالش حاکمیتی عصر حاضر در منطقه غرب آسیا، چه مواردی می تواند باشد و چیستند.
اگر بخواهیم نگاهی کاربردی و به اختصار، به موضوع داشته باشیم. ناچار، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بعنوان یکی از دو ابرقدرت بازیگر و پایان جنگ سرد نقطه آغازین بحث ما قرار می گیرد که، دولت ها و ملت ها را وارد کشمکش حساس و سرنوشت ساز کرده است. و بخواهیم خصوصیات مشترک حاکمیت های منطقه را برشماریم؛ «این دولت ها را در یک طبقه بندی قرار دهیم. از جملۀ این شباهت ها دستیابی این دولت ها به استقلال در دوران اخیر، تجربه مشترک آنان در برخورد[و البته وابستگی به قدرت های فرامنطقه ای] با استعمار و مشکلات مرزی میان آنهاست. این ویژگی ها نشان می دهد که مردم این دولت ها بیشتر وفادار گروه(قوم) خود هستند نه دولت، مشروعیت حکومت ها نسبتاً ضعیف است . . . امنیت آنها به طور کلی بیشتر از ناحیه داخلی در معرض تهدید است تا تهدیدهای خارجی.(استیون ر. دیوید؛ رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی،ج۲/۶۴:۱۳۸۶) و البته تهدیدهای داخلی در فراگرد تأمین منافع جهانی و منطقه ای قدرت های بزرگ، در منطقه ما در شکل؛ «حرکت های قوم گرایانه ظهور سیاسی دوباره یافتند و شاهد شکل گیری جنبش های استقلال طلبانه در نقاط مختلف جهان بودیم. امروزه حداقل ۵۰گروه قومی در جهان برای کسب استقلال یا الحاق به قوم بزرگ تر کوشش می کنند.(محمدی و خالدی؛ انجمن ژئوپلیتیک ایران/۱۷آبان۱۳۹۱) مطلبی که غرب صهیونی و طراحان سیاسی- نظامی آمریکایی را در فردای جنگ سرد وادار کرده، برای تأمین منافع ملی خود در منطقه، بعد از آزمون ناموفق اشغالگری در عراق و افغانستان و در توجه به جنگهای بالکان و در نهایت تجارب مربوط به گسترش و مهار انقلاب های عربی با صبغه اسلامی، طراحی جنگ های نیابتی بر مبنای قومی و فرقه ای را به آزمون بگذارند، مطلبی که نشان می دهد؛ «مفهوم قدرت از تصلب سخت افزاری به کنش های نرم افزار گرایانه گرایش یافت و آرایش های سیاسی و نظامی پیوست مقولات فرهنگ و اندیشه گردیدند. در پیش قراول فرماندهان، سربازان و ادوات و ابزار نظامی، پژوهشگران علوم انسانی به تتبع در تمامی مایملک فکری، فرهنگی، ایدئولوژی و باور و ساخت ذهنی جامعۀ هدف پرداختند تا استخدام خصم را به جای نابودی آن فراسوی استراتژی خود قرار دهند.(حجت الله مرادی، قدرت و جنگ نرم،۱۳۸۹) بدون شک آوردگاه کشور سوریه، تحرکات ناتو با محوریت کشور ترکیه در شمال و کلیت عراق از نمودهای انکارناپذیر این سناریو است.
عوامل تأثیرگذار بر حاکمیّت:
در بررسی عوامل تأثیرگذار بر حاکمیت ها در منطقه غرب آسیا که، پیوندی ناگسستنی با واژه کمیاب «امنیّت» دارد، امنیت را بناچار در بررسی عوامل داخلی و خارجی که دارای ریشه های تاریخی و اجتماعی دارد، می توان دید. که، در غیر این صورت ریشه های ناامنی تعریف شده در منطقه، در فرایند تأمین منافع سلطه گران برگشت ناپذیر خواهد بود. و در توجه به همین نکتۀ ظریف است که، در تفسیر گادسون، کوئیستر از اظهارات جوزف نای، ناامنی؛ «از ناحیۀ به هم پیوستگی عواملی بوجود می آید» بنابر این لازم است به امنیت نیز بیشتر از دید جهانی نگریسته شود، تا نگاهی داخلی.(رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی،ج۱/۱۲۸:۱۳۸۶) مطلبی که به اشکال مختلف در راهبردهای نظامی آمریکا و انگلستان می توان مورد مطالعه قرار داد، در سند امنیت ملی آمریکا برای سال ۲۰۱۱م ؛ «آمریکا خود را متعهد به تضمین امنیت شرکا و دوستان منطقه ای خود می داند [همچنین] مسئولیت مقابله با گروه ها و کشورهایی که رویکرد ناهمگون را برگزیده اند، به دوستان و شرکای منطقه ای خود سپرده است.(نامۀ دفاع/۸۶:۱۳۹۰) و همچنین در توجه به محتوای سند سال ۲۰۱۲م این کشور، «از دو جهت بر امنیت کشورمان تأثیرگذار است؛ نخست به لحاظ اشاره های صریح و آشکار به کشورمان در حوزه های مختلف . . . دوم، به لحاظ پرداختن به امنیت دشمنان ایران به ویژه موضع گیری حمایتی آمریکا در قبال رژیم صهیونیستی، صلح خاورمیانه و همچنین بهره گیری از تحولات ناشی از بیداری اسلامی.(همان، ص۱۴۳) و اگر به سند راهبردی دفاع کشور انگلستان، در دشمنی با ملت ایران بپردازیم، «بیشتر رویکرد موازنه گرا بوده است. در ۳۳سال گذشته، مبتنی بر الگوی نهادسازی و ارتباط با عوامل و جریان های متعارض در داخل و خارج این کشور[ایران] بوده است.(همان، ص۱۹۷) بنابر آنچه تاکنون در این بحث به آن پرداخته شده است، سه محور مشخص و قابل بهره برداری دشمن در تحمیل ناامنی بر کشورمان و منطقه، قابل توجه است:
۱- بهره گیری از توسعۀ فزایندۀ ارتباطات، فضای مجازی و اهتمام ویژه به جنگ سایبری، تحریک اقوام و فرق و با افزودن بر وزن این عناصر بر حاکمیّت ها اثر می گذارند.
۲- از ظرفیت های نهفته در جنبش های اجتماعی و سیاسی مرتبط در دوسوی مرزها و حتّا درون مرزها، زمینه های بهره گیری از قدرت نرم افزاری را علیه حاکمیت فراهم می آورند.
۳- با دامن زدن به احساسات قومی و مذهبی که از سوی قوم غالب مورد بی مهری قرار گرفته اند و در توزیع قدرت سیاسی و اقتصادی در تبعیض ناشایسته قرار دارند.(گراهام فولر؛رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی،ج۱ و متقی و همکاران،فصلنامه راهبرد دفاعی،ش۳۵)
نگاهی به محورهای سه گانه طرح شده و تدقیق در ورای مطالب مذکور که به اختصار است، می توان اهمیت الگوی توازن منطقه ای در برنامه پنجم توسعۀ جمهوری اسلامی ایران که مورد اهتمام، در سطح ملی قرار گرفته، مورد توجه قرار داد. برای اختصار به بخشی از محورهایی که مورد توجه مطالعاتی دکتر متقی و همکارانش قرار گرفته و مناسب بحث این دفاعیه است، اشاره می شود:
۱- نقش آفرینی نیروهای موازنه گر برای ایجاد تعادل بین بازیگران رقیب،
۲- موازنۀ همه جانبه برای واپایش حوادث بحران آفرین،
۳- موازنۀ مشروط و غیر مشروط برای عبور از بحران و نیل به تعادل و ثبات منطقه ای،
۴- ایجاد تعادل منطقه ای در هدف ها، قدرت و کارکرد،
۵- تولید قواعد برای نظارت بر الگوی رفتاری کشورها،
۶- تولید قدرت بدون مسابقۀ تسلیحاتی،
۷- دفاع غیر تحریک آمیز در محیط منطقه ای،
۸- اخطار نسبت به فرایندهای تهدیدآمیز،
۹- عبور از تهدیدهای غیرقابل پیش بینی،
۱۰- واپایش ثبات و تعادل منطقه ای.(متقی و همکاران، فصلنامه راهبرد دفاعی،ش۳۵)
با توجه به موارد مذکور، نخبگان فکری در خاورمیانه و بخصوص مسئولین کشورمان با لحاظ حضور ناتو در منطقه با محوریت کشور ترکیه و نقشی که برای جنبش های اجتماعی در زمینه قومی و فرقه ای تعریف کرده اند، نمی توانند بی توجه به مسئله باشند و کتاب «آسیب شناسی در جنبش کُردی» ادای دینی است در همین راستا.
جنبش ها:
عنوان انتخابی برای کتاب «آسیب شناسی در جنبش کُردی»، در توجه و تعمّقِ جدّی و با توجه به مبانی تعریف شده در علوم انسانی، انتخاب شده است. این که چه نگرشی دارای چه پیامدهایی است و یا خواهد بود، نشأت گرفته از فضای مبهم ذهنی و با هدف سوء استفاده و در نتیجه سوء برداشت، قابل توجه است. و بر نخبگان فکری، فرهنگی و سیاسی منصف است که با تلطیف موضوع، زمینه های سوء استفادۀ بدخواهان کشور ایران و اقوام ایرانی را فراهم سازند. علی ایّحال؛ در تعریفی که از اصطلاح «جنبش» از سوی آقای شیرزاده آورده شده؛ «جریان مجموعه ای از کنش ها و تلاش های مجموعه ای از افراد که به شکل کم و بیش پیوسته به سمت هدف خاصی حرکت می کنند یا به آن گرایش دارند.(فصلنامه سیاسی روز،ش۴۱و۴۲/۵۰:۱۳۹۰) و در اصطلاح دانش جامعه شناسی، هرگونه کوشش جمعی برای پیش برد منافع مشترک، یا تأمین هدف اصلی از طریق عمل جمعی خارج از حوزه نهادهای رسمی است.(ویکی پدیا) و در تقسیم بندی و تعریفی دیگر آمده است؛ «جنبش سیاسی به معنی تغییر در ارکان سیاسی یک کشور . . . ولی اساساً به دگرگونی چندانی در روحیه، اندیشه ها و رفتارِ افراد یک جامعه منجر نمی شود. اما جنبش اجتماعی که یکی از نتایج آن می تواند جنبش سیاسی باشد شامل تغییر در نگرش و رفتار افراد جامعه و برآیند آن بسیار مفیدتر از جنبش سیاسی است.(سید مهدی، بالی برای پرواز/۳۰آبان۱۳۹۰)
فرض کتاب و عنوان انتخابی در ورای اسامی، القاب و شاخه های متعددی از انواع ؛ نمایشی، واپسگرا، ترقی خواه، محافظه کار، اصلاح طلب، انقلابی، آرمان گرا و یا کوچنده و با عناوینی چون دموکرات، کومله، خبات، پ.ک.ک و پژاک و . . . انتخاب شده است. که، مطالبه خودمختاری نیز در همین قالب قابل تفسیر است. دکتر حافظ نیا، در تحقیقاتش به درستی در زمینه های پیدایی جنبش ها آورده است که؛ «در زایش و تولید اندیشۀ سیاسی خودمختاری طلبی، نیروهای ژرف، نظیر دین و مذهب، زبان و لهجه، قومیّت و نژاد، فرهنگ، تاریخ، فضای منفک جغرافیایی، اکوسیستم ویژۀ طبیعی که جملگی هویّت اکولوژیک خاص منطقه را شکل می دهند، نقش اساسی به عهده دارند. علاوه بر این، نیروهای روبنایی، نظیر تبعیض ملی، انزوای جغرافیایی، نبود شبکه ارتباطی و مکانیسم حشرو نشر ملی، نیروهای مداخله گر بین المللی، وابستگی جغرافیایی با بیرون مرزها و نبود تعامل ملی، احیا و رشد اندیشه خودمختاری موثرند. اندیشه سیاسی خودمختاری را نخبگان منطقه ای، نظیر شعرا،موسیقیدانان، ادبا،چهره های سیاسی، علمای دینی، نظریه پردازان، فلاسفه، استادان دانشگاه ورهبران احزاب محلی تبلیغ می کنند و توسعه می دهند.(جغرافیای سیاسی ایران/۴۲۷:۱۳۸۷) و در تکمیل موارد، می توان گفت؛ «زمینه ها و فشارهای ساختاری، عوامل شتاب دهنده، وجود گروه هماهنگ(سازمان) و وجود رهبر، منابع مالی و سیستم ارتباطی.(ویکی پدیا) باعث می شود که؛ «همه جنبش ها در یک دوران بحرانی آغاز می شوند، به میزان های مختلف رشد می کنند و بعد محو می گردند یا نهادینه می شوند.(فصلنامه سیاسی روز/ص۵۲) و در نسخه پیچی برای کنترل جنبش ها، در مطالعات دی پورتا و دیانی، آورده شده است که؛ «هرچه فرهنگ سیاسی، مساوات گرایانه، لیبرال تر، فراگیرتر و فردگرایانه تر باشد،مخالفت، جنبه خصمانه و مواجه جویانۀ کمتری خواهند داشت.(همان، ص۵۱)
با توجه به مطالب ذکر شده و تطبیق آن با جریانات تجزیه طلبانه کُردی در ایران از قرن بیستم و حتّا قبل از آن، می توان به دو نکتۀ اساسی پی برد:
۱- تحریکات فرامرزی در پیوستگی قومی و مذهبی از سوی بدخواهان ملت ایران که، از مسیر قومیت و با شعارهایی چون خودمختاری، سعی در تأمین منافع نامیمون خود داشتند،
۲- زمینه های موجود که باعث رشد و نمو و نهادینه شدن تجزیه طلبی شده است، و این زمینه ها حاصل پیوندی هستند که نظام سلطه با استبداد داخلی داشته است.
در توجه به همین مطلب است که ایدۀ تدوین کتاب با عنوان «آسیب شناسی در جنبش کُردی» عینیّت یافته است تا کمکی باشد به اثبات این نظریه که؛ انقلاب اسلامی آمده است که با برپایی عدالت حقیقی نشأت گرفته از اسلام ناب محمدی(ص) همۀ زمینه های مورد استفادۀ دشمنان ملت ایران (اقوام ایرانی) را از بین ببرد.
امنیّت پایدار:
چند بعدی بودن امنیت، تعریف مشخص و همه پسندی را برای عنوان امنیت مشکل کرده است. و به تحقیق، «معمای امنیتی»(Security Dilemma)، دغدغۀ اصلی شکل گیری ایدۀ تدوین کتاب «آسیب شناسی در جنبش کُردی» بوده است. و « گفته می شود تحقق امنیت بستگی به رفع علل و عوامل تهدید کننده دارد. چنانچه عوامل تهدید کننده وجود داشته باشد، حفظ توانمندی ها – از جمله قدرت نظامی – نیز ضروری می شود.(رابرت ال فالتزگراف، رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی،ج۱ص۲۷۴) شاید معمّا ذکر کردن امنیت در ذات زندگی و ساختار قدرت، طبیعی و قابل توجیه باشد به بیان دوورژه؛ «انسان از یک سو می کوشد بر مبنای خودیاری (Self-help) از منافع و امنیت دیگران بکاهد و بر منافع و امنیت خود بیفزاید و از سوی دیگر می خواهد بر پایۀ دیگریاری(Other-help) منافع مشترک را ژرفا و گسترش بخشد. شاید بتوان گفت که این برجسته ترین ویژگی انسان بعنوان موجودی سیاسی است که موریس دوورژه از آن با عنوان ویژگی«ژانوسی» یاد می کند.(احمدیان و احمدی؛ اطلاعات سیاسی-اقتصادی،ش۲۸۹)
مطالب فوق نشان می دهد که مولفه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در معادلات امنیتی اهمیتی به مراتب مهم تر از تکیه زدن بر ابزارهای سخت پیدا کرده، موضوعی که در بیانات بخشی از مسئولین نظام در سطوح مختلف، منعکس است؛ رئیس کل دادگستری زنجان(جعفر گل محمدی)، گفته است؛ «امنیت پایدار با جلب اعتماد عمومی محقق می شود.(زنگان نیوز،۱۵مهر۱۳۹۱) معاون اول قوۀ قضائیه(آقای رئیسی) اظهار داشته است؛ «امنیت پایدار با اعمال زور بدست نمی آید.(ایسنا، ۱۰آبان۱۳۹۱) فرماندار سردشت(کاظمی)؛ «ایجاد امنیت پایدار در جامعه را مدیریت افکار عمومی عنوان کرد.(اُفق، ۲۰اسفند۱۳۹۱) معاون اجتماعی ناجا(سردار کارگر)؛ «امنیت پایداربدون مشارکت مردم محقق نمی شود.(افکار نیوز،۲۵اردیبهشت۱۳۹۱) و وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح(سردار وحیدی)، در مراسم سی امین سالگرد شکست حصر آبادان در جمه وابستگان نظامی کشورهای خارجی گفت؛ «این بیداری[بیداری اسلامی در منطقه] و تحول بزرگ و عمیق، متأثر از پیام های ظلم ستیزانه و عدالت خواهانه انقلاب اسلامی ایران و نوید حاکمیت مردم سالاری اسلامی در منطقه است.( نقل از،سایت وزارت دفاع)
با توجه به همۀ مطالبی که آورده شد، فرد محقق و دارای دغدغۀ تأمین امنیت ملی را به این نکته اساسی رهنمون می سازد که؛ «تغییرات سریع در امور بین المللی و بی اطمینانی حاکم بر فضای بین المللی ایجاب می کند که تأکید بر رویکرد «اصول اولیه» باشد؛ یعنی رویکردی که مبتنی بر شناسایی عناصر پایدار در تعاملات بین المللی است.(لیندا برادی، رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی،ج۱ص۳۰۶)و در همین نگاه است که؛ «مدیران کشور را مانند هر موسسه ی دیگری، وادار به اتخاذ راهبردهای دراز مدت و میان مدت می نماید. بنابراین باید گفت در شرایط کنونی، برخورداری از سیاست های منسجم و استراتژی معین برای مقابله با شرایط پیش رو ضروری است.(مجید میری، برهان/۲۴اسفند۱۳۹۱) استراتژی که در گفتگوی؛ والکر کونر، بخوبی دیده شده است؛ «چنان چه میان ملی گرایی و «کشور» رابطه و پیوند برقرار شود، می تواند ضامن پیروزی کشور در مقابل رقبا و دشمنان باشد؛ زیرا مردم یک سرزمین به کشور خود احساس وفاداری خواهند داشت.(رویکردها جدید در مطالعات امنیتی،ج۱ص۱۹۳)
در توجه به مطالب فوق و تحلیل شرایط حاکم بر فضای سیاسی خاورمیانه، بدخواهان تمامیت ارضی کشور و ملت بزرگ ایران، استراتژی مهار و موازنه سازی در برابر جمهوری اسلامی ایران را بر هرگونه ماجراجویی نظامی در اولویت قرار داده اند، بعنوان نمونه در تحلیل آقای یزدان پناه؛ «سیاست جدید واشنگتن بهره گیری از سردی روابط سیاسی تهران – آنکارا ناشی از بحران سوریه است. آمریکا در نظر دارد با ایجاد نفاق میان شیعه و سنی، کشورهای بزرگ اسلامی را در مقابل یکدیگر قرار دهد تا از این رهگذر، بدون پرداخت هیچ هزینه ای، به اهداف بلند مدت خود در منطقه که همانا حفظ امنیت و موجودیت رژیم اسرائیل و تحدید قدرت ایران است، دست یابد. استقرار سامانه موشکی پاتریوت در ترکیه نیز در همین راستا قابل تبیین است، چرا که افزایش سوء ظن ها میان ایران و ترکیه، کمکی خواهد کرد.(پژوهش های خاورمیانه،۲۱/۱/۱۳۹۲)
واقعیّاتی که مدافعین بزرگ انقلاب اسلامی را به یک رویارویی بزرگ فرامی خواند، و تیزبینی تنظیم کنندگان سند چشم انداز ایران ۱۴۰۴ ایران اسلامی به درستی به آن پرداخته اند.(ماهنامه اطلاعات راهبردی،ش۸۵) و رهبر معظم انقلاب، «چنین موضوعی را در ارتباط با جنگ اراده ها مورد توجه و تأکید قرار داده اند.(متقی، فصلنامه راهبرد دفاعی،ش۳۵) و در تبیین سیاست موازنه سازی، آقای دکتر متقی؛ یکی از راههای اصلی ایجاد توازن منطقه ای را می توان تأثیرگذاری بر حوادث و نیروهای منطقه ای، داشت. و با دست یازیدن به تولید قدرت نرم، ائتلاف و همکاری و هنجارسازی راهبردی(همان) می تواند در آوردگاه خاورمیانه متضمن پیروزی های درخشان تر برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد، و ایده ای که منجر به تدوین کتاب «آسیب شناسی در جنبش کُردی» در همین راستا است. نویسنده با توجه به همه جوانب موضوع، بر این پیش بینی رابرت رایچ تأکید می کند که؛ «آینده به یک طبقه نخبۀ بین المللی تعلق خواهد داشت که خود را به مهارت های تحلیلی و نظریه پردازی مجهّز کرده اند.(رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی،ج۱ص۳۴۶)
نتیجه:
تدابیری که از آیات الهی در قرآن کریم و بیانات رهبر معظم انقلاب، گرفته شده است. و راهگشا و بخوبی در سند چشم انداز ایران ۱۴۰۴نیز منعکس است، تأمین امنیت پایدار در ابعاد داخلی و مواجه با رویدادهای منطقه ای در سیاست موازنه سازی، تأکید بر اصول و ارزش های ملی که اقوام مختلف ایرانی را در مسیر تحریکات قومی و فرقه ای به سلامت گذر خواهد داد، و نویسنده با توجه به همه ابعاد ملی و منطقه ای و شناختی که از تحرکات دشمنان این مرز و بوم دارد، دست به تدوین کتاب «آسیب شناسی در جنبش کُردی» زده است. و این مجیز راهنمایی باشد در اختیار منتقدین محترم که ناخواسته و از سرِ دلسوزی مسیر افراط و تفریط نپیمایند. اَللهُمَّ نَرغَبُ اِلَیک فی دَولهِ کَریمه، تُعِزُّ بِهَا الاِسلامَ و اَهلَه، وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وَ اَهلَه.
والسلام
۲۴/۱/۱۳۹۲ – ذوالفقار صادقی
برچسب ها؛
مبارزه با ستمگران، حاکمیت(دولت- ملت)، جنبش، تجزیه طلبی، امنیت پایدار، استراتژی، خاورمیانه.
مآخذ:
۱- قرآن حکیم؛ ترجمه و تفسیر، آیت الله مکارم شیرازی، چاپ ۱۳۸۸٫
۲- مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی.
۳- رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی؛ شولتز، روی گادسون، جورج کوئیستر. ترجمه: سید محمدعلی متقی نژاد، جلد اول، چاپ ۱۳۸۶٫
۴- _____________ جلد دوم.
۵- جنگ نرم(۴)، عملیات روانی و فریب استراتژیک، موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، چاپ سوم، ۱۳۸۹٫
۶- فتوحی، دکتر محمود؛ آیین نگارش ، انتشارات سخن، چاپ ۱۳۸۹٫
۷- فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره۳۵، زمستان ۱۳۹۰٫
۸- حافظ نیا، دکتر محمدرضا؛ جغرافیای سیاسی ایران، انتشارات سمت، چاپ ۱۳۸۷٫
۹- فصلنامه مطالعات سیاسی(روز)، سال یازدهم، شماره ۴۱و۴۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۰٫
۱۰- نامه دفاع؛ راهبردهای امنیت ملی آمریکا و انگلستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ا، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، شماره پنجم، ۱۳۹۰٫
۱۱- ماهنامه اطلاعات راهبردی، سال هشتم، شماره ۸۵، خرداد ۱۳۸۹٫
۱۲- مرادی، حجت الله؛ قدرت و جنگ نرم از نظریه تا عمل، چاپ ۱۳۸۹٫
۱۳- اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره ۲۸۹، پاییز۱۳۹۱٫
۱۴- پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، ۱۳۸۸٫
۱۵- وبلاگ شخصی نویسنده، ۲۷/۸/۱۳۹۰٫
۱۶- سایت، مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
۱۷ – پایگاه تحلیلی تبیینی بُرهان، مقاله مجید میری.
۱۸- سایت، انجمن ژئوپلیتیک ایران، ۲۶/۱۲/۱۳۹۱٫
۱۹- ویکی پدیا(دانشنامه آزاد)، جنبش ها.
۲۰- سایت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، آبان۱۳۹۱٫
۲۱- زنگان نیوز، ۱۵مهر۱۳۹۱٫
۲۲- خبرگزاری ایسنا، ۱۰آبان۱۳۹۱٫
۲۳- پایگاه خبری تحلیلی اُفق، ۲۰اسفند۱۳۹۱٫
۲۴- افکار نیوز، ۵اردیبهشت۱۳۹۱٫
۲۵- وبلاگ، بالی برای پرواز تا بی نهایت، ۳۰آبان۱۳۹۰٫
