نگاه نو نگاه نو
بسم الله الرحمن الرحیم
جایگاه راهبردی انرژی هسته ای (پاسخ به یک نقد)
به دنبال ندوین و انتشار مقالۀ «از خوش بینی تا نگرانی در مذاکرات هسته ای» و سوالات قابل تأمل یکی از فرهیختگان عزیز در پیرامون چرایی در سود و زیان اقتصادی انرژی هسته ای، نویسنده را بر آن داشت تا علی رغم نداشتن دانش اقتصادی و عدم دست رسی به آمار و ارقام متناسب و در ادای احترام به منتقد گرامی و تلاش در روشنگری بیشتر، در زاویه ای متفاوت از آنچه تاکنون به آن نگاه می کردم، به موضوع بپردازم، باشد که قدمی در خدمت به ائتلای کشورم برداشته باشم. در این مجیز تلاش می شود با پرداختن به منافع و مضرات انرژی هسته ای، منتقد محترم را به نتیجه گیری مورد نظر برسانم.
در توجیه ابتدایی از موضوع؛ خورشید را نیروگاه عظیم هسته ای میدانند که پرتوهای آن در زمین به کنش های هسته ای و انرژی بالقوه تبدیل می شود و دانشمندان تلاش می کنند این انرژی بالقوه را با شکافت اتم اروانیوم برای تولید آب و گردانیدن توربین های برق تبدیل کنند و همین اقدام مبنای نیروگاه های برق هسته ای برای بهره برداری بشر قرار گرفته است و با توجه به منابع بالقوه و پایان ناپذیر دیگری که دارد مورد انحصار و مناقشه بین قدرت ها برای سلطه گری قرار گرفته است، تا جایی که این مهم تبدیل به یک عامل راهبردی در اقتدار ملی و منطقه ای و تحمیل اراده سیاسی برای قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای شده است. فلذا، نگاه سلبی و ایجابی به موضوع هسته ای و مذاکرات پیش رو مورد هدف نویسنده نیست و از ترتیب چینش مطالب برداشت طرفدارانه ای نباید کرد.
فواید انرژی هسته ای:
الف) فواید پزشکی؛ امروزه طب هسته ای اهمیت فزاینده ای یافته است و مصارف آن در تشخیص و درمان بیماری ها روز افزون شده است، علاو بر آن موارد زیر قابل توجه است:
- در تشخیص و درمان انواع سرطان ها: سرطان پروستات، کولون، روده کوچک، سینه، تومورهای سرطانی و مغزی و …
- رادیو گرافی، گاما اسکن، استرلیزه کردن مواد، رادیوبیولوژی، کیت های رادیو دارو و جهت تشخیص تیروئید و درمان آن، کیت های هورمونی، ناراحتی وریدی، تصویر برداری از بیماران کلیوی، التهاب مفصلی، آمپولی و لخته های وریدی، تشخیص کم خونی، کنترل رادیو داروهای خوراکی و تزریقی، بیوشیمی (اتوآنالایزر)، بی تی ۳۰۰۰، سانتریفیوژهای چندگانه پزشکی و موارد دیگر …
ب) فواید زیست محیطی؛ مانع از بروز انواع مشکلات زیست محیطی در مقایسه با سایر سوخت هاست و موجبات تخریب محیط زیست نمی شود، و ضمن ارزان بودن اثرات گلخانه ای ندارد و همچنین:
- شناسایی و دسترسی به منابع آب در حوزه های زیر زمینی، هدایت آب های زیر زمینی و سطحی، کنترل و کشف نشت و ایمنی در سد ها، استفاده موثر در آب شیرین کن ها.
- سوخت های فسیلی باعث گرم شدن زمین، تغییرات آب و هوای و موجب بارش باران های اسیدی می شودو حجم انبوهی از دی اکسید کربن و سولفور، اکسید نیتروژن وارد طبیعت می کند و بر آبزیان و جنگل ها آسیب وارد می کند و در نهایت باعث افزایش دمای زمین می شود.
- سوخت فسیلی باعث تغییرات آب و هوایی می شود که در عادات دام و تولید مثل اثر می گذارد.
- سوخت فسیلی باعث ذوب شدن یخ های قطبی و بالا آمدن آب دریاها، جاری شدن سیل می شود، غلبه و نفوذ آب های شور در آب شیرین و باعث آلودگی آب های زیر زمینی و در نهایت باعث تغییر الگوهای باد و طوفان و بارش نزولات جوی می شود. و در توجیه استفاده از انرژی هسته ای است که محققین آمریکایی آمار تلفات انسانی کشورشان را بر اثر سوخت های فسیلی، ۳۰ هزار نفر در سال ذکر می کنند.
- از انرژی هسته ای در باستان شناسی، زمین شناسی، عمریابی صخره ها و غیره بهره می برند.
ج) دامپزشکی و دام پروری؛ از انرژی هسته ای در تشخیص و در مان بیماری های دامی، تولید مثل دامی، اصلاح نژادی و بهداشت و ایمنی دامی استفاده می کنند.
د) کشاورزی؛ از انرژی هسته ای در موتاسیون هسته ای ژن ها در کشاورزی، کنترل حشرات، جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما، انبار کردن میوه ها، ضدعفونی کردن محصولات کشاورزی به جای مواد شیمیایی که دارای عوارض هستند، مقابله با آفت های گیاهی، اصلاح و فرآوری گندم و افزایش تساعدی محصول (فعلا در طبس، ده نمک و گرمسار مورد استفاده است).
هـ) مصارف صنعتی؛
- نشت یابی (سنجش شدت تشعشعات، نور و فیزیک امواج)، تشخیص میزان ساییدگی قطعات، چگالی سنجی مواد معدنی، کشف عناصر نایاب، برای مقابله با مواد سمی و خطرناک کارخانجات صنعتی، از پرتوهای هسته ای در کنترل و سلامت لوله های انتقال نفت و گاز، استفاده در صنعت هواپیما سازی، استفاده در تولید پیل های هسته ای که انژی هسته ای را به برق تبدیل می کنند و … .
- افزایش جمعیت نیاز به برق، رایانه، تلوزیون، مایکرویو و وسایل برقی، که وسایل ضروری زندگی هستند در توجیه اقتصادی جایگزینی سوخت های فسیلی با برق هسته ای، مورد نیاز است.
معایب استفاده از انرژی هسته ای:
- یکی از بارزترین و خطرناک ترین مورد طرح در انرژی هسته ای مربوط به زباله های هسته ای است که؛ پرتوزا و سرطان زا هستند و پولوتونیوم حاصل از آن میلیون ها سال در طبیعت ماندگار هستند.
- دارای آلودگی گرمایی هستند.
- آسیب پذیر در برابر انواع خرابکاری غیر متعارف.
- هزینه بر بودن تاسیسات آن نسبت به سایرین و نبود حمایت بیمه ای.
- با این همه انرژی هسته ای در کارنامه خود به غیر از استفاده آمریکا از بمب در جنگ جهانی دوم، مربوط به نیروگاه هسته ای چرنوبیل است و با توجه به چنین سابقه ای وجاهت اجتماعی لازم را ندارد.
مقایسه؛
- امروزه جایگاه راهبردی انرژی در تبدیل نیروهاه های فسیلی به هسته ای مورد تردید نیست، تا ضمن بهره برداری از آن، سوخت فسیلی را در جایگاه اقتصادی تری مورد استفاده قرار دهند و جهان متمدن بسرعت به سمت پیاده سازی چنین سیاستی حرکت می کند. اگر در گذشته بحران غذا و آب مورد توجه سیاستمداران و اقتصاددانان بود، اکنون جای خود را به مدیریت بحران انرژی داده است که، آینده بشر را تهدید می کند.
- در مقایسه آماری بین خطراتِ همۀ انواع انرژی، جزو مقرون به صرفه ترین ها است.
- این انرژی، ضمن این که به همه انواع انرژی تبدیل می شود، از مزایای آن بازفرآوری است. و با تدابیری می شود خطرات فضولات هسته ای را کاهش داد.
- سوخت های فسیلی دارای عمر مشخصی هستند که، بیشترین عمر را مربوط به زغال سنگ ذکر کرده اند که تا ۴۰۰سال دیگر پایان می پذیرد، و بر عکس انرژی هسته ای ضمن پاک بودن، پایانی بر آن متصور نشده است.
جایگاه جهانی انرژی هسته ای؛
امروزه از انرژی هسته ای بعنوان میعادگاه توسعه در سایر بخش های علمی و تکنولوژیکی یاد می شود و مقوله انرژی جایگاه ملی، منطقه ای و جهانی هر کشوری را در گستره رقابتی مشخص می کند. کشور بزرگ روسیه که جایگاه نهم اقتصادی دنیا را دارد، روزانه ۸میلیون بشکه نفت تولید می کند و از این مقدار، تعداد ۵میلیون بشکه صادر می کند و برای استفاده بهینه از ذخایر نفتی و گازی خود اقدام به توسعه نیروگاه های هسته ای را در دستور کار قرار داده است، در حالی که تعداد ۳۰نیروگاه در این کشور فعال هستند. کشور ایالات متحده آمریکا، در حالی که از وجود ۱۰۵نیروگاه هسته ای بهره مند است، برای غلبه بر معضلات زیست محیطی و رفع نیاز انرژی و در عین حال بمنظور پایین آوردن هزینه های تولید ناشی از سوخت فسیلی، طراحی و ساخت نیروگاه های جدید هسته ای را در دستور کار دارد و هم اکنون ۱۹درصد برق مصرفی خود را از نیروگاه های هسته ای می گیرد. کشور فرانسه مقدار ۷۷درصد برق مصرفی و انگلستان با داشتن ۱۶نیروگاه، یک چهارم برق مصرفی خود را از نیروگاه های هسته ای تأمین می کند. در گستره جهانی تعداد ۴۴۲نیروگاه برق هسته ای در ۳۲ کشور جهان فعال هستند.
آرژانتین، برزیل، کانادا، چین، فنلاند، هند، ایران، کره شمالی، پاکستان، رومانی، روسیه، کره جنوبی، تایوان، اوکراین و آمریکا کشورهایی هستند که اخیراً ساخت نیروگاه های جدید را برنامه ریزی کرده اند و کشورهایی چون؛ بلغارستان، جمهوری چک، مصر، فرانسه، اندونزی، اسرائیل، اسلواکی، آفریقای جنوبی، ترکیه، انگلیس و ویتنام در حال بررسی ساخت نیروگاه های جدید هستند.
نتیجه گیری در نگاهی به سئوالات طراحی شده؛
- نگاهی به مطالب طرح شده در این مجیز و در نگاهی به سخنان رئیس سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا(ژنرال وینسنت استوارت) در حین تصدی پست جدیدش گفته است؛ «سیاست ها و برنامه های اجرایی تهران با هدف تبدیل شدن به یک قدرت منطقه ای طراحی و تنظیم شده است.» و تفسیر راهبردی سخنان رهبر معظم انقلاب در تأکید بر رهایی از اقتصاد نفتی و دولتی با توجه به تولیدات داخلی و طرح تحریم نفتی و گازی غرب در آینده، قابل تأمل در محاسبه سود و زیان انرژی مهم هسته ای است.
- به جرأت می توان ادعا کرد که بعد از جریان ملی شدن صنعت نفت، اجماع ملی از هر گرایشی به این شکل و برای دستیابی به انرژی هسته ای کم سابقه و یا بی سابقه است و حلقه وصلی شده در راهبری دیپلماسی هسته ای و باعث قوام و انسجام ملی در سیاست خارجی شده است و همین موضوع باعث نگرانی و هدف غربی ها شده است؟! غربی ها وقتی نتوانستند از موضوع هسته ای در مذاکرات به انسجام داخلی نظام آسیب وارد کنند، بالطبع، در ترس از شکست مذاکرات ائتلاف جهانی خود را در حال فروپاشی ارزیابی می کنند؛ به نقل از نشریه آمریکایی «دیفنس وان» که در امور نظامی به تحلیل می پردازد، نوشته است؛ «شکست مذاکرات، قدرت فشار جامعه جهانی بر ایران را کاهش خواهد داد، ائتلاف جهانی از بین خواهد رفت، افزایش فروش نفت ایران را در پی خواهد داشت و در نهایت افکار عمومی آمریکا را مقصر خواهد دانست.» امروزه، برخلاف گذشته، خبری از طراحی های نظامی در هدف قرار دادن تأسیسات هسته ای وجود ندارد و برعکس تلاش جهانی در تمسک و توجیه به پیشبرد دیپلماسی پررنگ تر شده است، و در همین نگاه است که «نتانیاهو» برای غلبه بر احساسات درونی و عصبانیت خود تلاش می کند با فرار به جلو، بر طبل نخ نمای جنگ بکوبد. امروزه جهانیان متوجه شده اند که دستان پر ایران در مسائل مربوط به داعش، القاعده، عراق، افغانستان، عربستان، بحرین و در ترتیبات امنیتی و سیاسی، هر حنایی را کم رنگ ساخته است. و تک برگ بازی با موضوع هسته ای تنها اهرمی است امیدوار کننده برای غرب!؟ و در همین نگرش است که منتقد محترم به درستی به «ساختگی» بودن بحران اشاره کرده است و شرافت ملت بزرگ ایران را یادآور می شود.
- نظر به مباحث طرح شده، چطور می توان سهم و ثمره انرژی هسته ای را در بخش های مختلف زندگی انسانی برآورد و محاسبه کرد؟! سهم انرژی هسته ای در پزشکی، صنعت، کشاورزی، زیست محیطی و غیره چیست و چگونه تفکیک پذیر است. با این حساب، علمی است فرابخشی و پایه توسعه اقتصادی و تقویت اقتدار ملی، و پیشنهاد مشخص من تقویت ساخت داخلی قدرت که در شعار سال (اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی) بخوبی دیده شده. ایستادگی در مقابل زیاده خواهی ۱+۵ و در عین حال مقاوم سازی اقتصاد و شفاف سازی آن با هدف مبارزه جدی با فساد از هر نوع آن.
- من هم با منتقد محترم همفکر هستم که؛ هدف تحریم ها که با بحران هسته ای شدت یافته است، ایجاد؛ «تورم داخلی، کاهش قیمت نفت، افزایش نرخ ارز، رشد منفی اقتصادی، افزایش بیکاری، افزایش شرکت های ورشکسته و …» تا بازگردانیدن کشور به قبول تئوری وابستگی اقتصادی و سیاسی در معادلات جهانی است. و فلسفه انقلاب ما و ایستادگی هشت ساله در دفاع مقدس، و تا هنر نمایی در مذاکرات بیش از یک دهه ای، در نقطه مقابل هدف سلطه گری قرار گرفته است و من زمان مشخصی برای خاتمه دادن به این رویارویی نمی بینم. والعاقبه للمتّقین.
۳/۱۲/۱۳۹۳ – ذوالفقار صادقی
برگرفته و برای مطالعه بیشتر؛
- ۲۲خرداد۱۳۸۶ – mofassr.blogsky.com .
- کازرونی،۲۰/۱/۱۳۹۲ – ghatreh.com
- shiachildren.com .
- ۲۹بهمن۱۳۹۳ – inhnews.ir .
- محمود صادقی، ۱۹/۱/۱۳۸۶ – HAMSHAHRI ONLINE .
- ۲۳/۱۲/۱۳۸۶ – aftabir.com .
- ۳۱/۱/۱۳۹۱ – chistau.com .
- داستانی، ۳۰۱۱/۱۳۹۳ – tebyan.net .
- آق مدیر، آذر۱۳۹۳ – coome.ir .
- ۱۵بهمن۱۳۹۳ – voice of America .
- ۳بهمن۱۳۹۳ – voice of America.
- رهبر معظم انقلاب،۲۹بهمن۱۳۹۳ – leader.ir .
- صادقی، ذوالفقار، فروردین۱۳۹۳ – magalatbisaranjam.blogfa.com .
