نگاه نو نگاه نو
بسم الله الرحمن الرحیم
کرسی آزاد اندشی ، ضرورت تاریخی؟
شروع بحث را با تبریک هفتۀ مبارک پژوهش به جمع حاضر در این جلسه که با پرداختنِ عملی به دانش، حق مطلب ر ادا می نمایند، آغاز می کنم.
طبعاً، و با توجه به ماهیّت حضور بنده در این جمع، بعنوان «داور»، مطالب طرح شده توسط مخالفین و موافقین، بایستی بی طرفانه نظرات خود را عرض نمایم، سرآغاز مطلب در اهمیت موضوعِ این بحث که، در ضرورت وجودی «کرس های آزاد اندیشی» است، تبرّک می جویم به کلامی از امام علی(ع) که فرمودند،«هم سئوال از علم خیزد هم جواب»(به مضمون). به عبارتی، هم آنهایی که به طرح سئوال بعنوان مخالف و هم آنهایی که در مقام پاسخ گویی برآمدند، هر دو متفکرانه به موضوع پرداختند، چرا که اگر اندیشه ای بنیادی و فکری وجود نداشته باشد، طرح سئوال و پاسخ نیز از محالات خواهد بود. باید اعتراف کنم که، سئوالات و پاسخها در حدی از مطلوبیت برخوردار بودند و من فکر می کردم جلسه حاضر، مرحله چندم خود را طی کرده و به پختگی رسیده است و غافلگیر شدم، وقتی گفتند اولین جلسۀ کرسی آزاد اندیشی در این دانشگاه است و شما در آغاز این راه هستید، خوشحال شدم و قطعاً در صورت ادامه پرثمر نیز خواهد شد.
هم از مولا علی(ع) است که ، خطاب به جوانان فرمودند؛ «ای جوانان آبروی خود را با ادب و دین خود را با دانش حفظ کنید.» ملاحظه شود، هیچ دین و مسلکی جرأت به نقد گذاشتن مبانی خود را ندارد! ولی استحکام مبانی دین اسلام باعث شده است تا شخصیتی چون علی(ع) برای حفظ و بالنده نگه داشتن دین، رهنمود به دانش می کند، و کرسی های آزاد اندیشی امکان مطمئنی هستند در این راستا، اگر بی توجه باشیم و در حفظ این مهم به احساسات اکتفا کنیم، سر از قمه زنی درخواهیم آورد، به همین خاطر توجه به مبانی در کرسی ها و در گفتگو ها اساس کار است و باید درنظر گرفته شود.
شما می دانید و می توانید از پدران و پیشکسوتان این جامعه بپرسید که در این کشور برای «استقلال» و «آزادی»مان، چه هزینه هایی پرداخته شد، و در ابتدای این جلسه، همه به احترام همین کلمات بپا خواستیم و به سرود ملی مان گوش فرا دادیم، حال که بحرانها را پشت سرگذاشته ایم و استقلال خود را بدست آورده ایم، چارۀ کار در حفظ این دستاورد چیست؟ آزادی که به آن می بالیم، در بالنده نگه داشتن آن چه کنیم؟ اخیراً ، شخصیت برجستۀ کشور ثروتمند مالزی(ماهاتیر محمد) در مصاحبه ای گفتند که؛ « ایرانی ها در خصوص انرژی هسته ای حق دارند و علت این که ما به تحریمهای درخواستی آمریکا پیوسته ایم، ترس ما از قدرت این آمریکا است و . . . !؟» واقعاً، فکر می کنید چنین کشوری از استقلال سیاسی بهره مند است؟ مقایسه کنید مردم ما را در مقابل همه زورگویی ها، اجازه نداده و نمی دهند به استقلال سیاسی و آزادی خود لطمه وارد شود!
چه کسی می تواند بگوید ارتباط مبنایی «استقلال» با «آزادی» چیست و کدام یک مقدم است؟ حفظ استقلال بدون پرداختن و بالنده نگه داشتن آزادی، توهمی بیش نیست و نکته شروع آن از همین مکانها و از همین بحثها و گفتگوهای منتقدانه، طرح سئوال و پاسخ گویی است و به همین خاطر می گویم برنده این کرسی و این مناظره ها، همۀ آنهایی هستند که در مقام مخالف و موافق حرف زدند و در این جلسه نشستند و گوش فرادادند.
شهید رجایی، که تصویرش را در یکی از این کلیپ ها پخش کردید، می فرمود؛ «ما باید از کوران(آدم های نابینا) یک چیز یاد بگیریم؟! آدم های کور برای هر قدمی که برمی دارند لحظه ای تأمّل می کنند. ما نیز باید قبل از هر اقدامی یاد بگیریم که فکر کنیم.» اگر ما نتوانیم میزان تحمل خود را در فهم متقابل در چنین محفل هایی بالاببریم، بالاجبار، به جای حرف زدن مشت حواله همدیگر خواهیم کرد، به همین خاطر، کاری که شما دانشجویان امروز کردید ارزشمند و مقدس است.
به نظر بنده و به ضرس قاطع می گویم، خط قرمز ما در بحثها، طرح سئوالات و مناظره ها، چیزی غیر از منافع ملی ما نیست، سالها پیش، در زمان حاکمیت «حسنی مبارک» در کشور مصر، بقایای اجساد تعدادی از سربازان کشور ما در زمان امپراتوری ایران باستان، در این کشور پیدا شد! تعدادی از کارشناسان میراث فرهنگی کشورمان خواستند برای شناسایی اعزام شوند که، این مرد خبیث(مبارک) اجازۀ حضور نداد؟! در توجیه گفت؛«ایرانیان می خواهند عظمت تاریخی خود را بازسازی کنند!؟» درست گفت، و درست تشخیص داد؟، قصد چنین کاری داریم، امّا نه به شیوه قلدری و سلطه طلبانه آمریکایی و دیکتاتوری وحشت؟ به شیوۀ نوین ، به هوش باشیم که مقدمۀ این مهم، جدّی گرفتن و مهم شمردن کرسی های آزاد اندیشی است، کشور ما و ملت ما ظرفیت تبدیل شدن به قدرت بزرگ را دارد ، شما ها که مدیران آیندۀ این کشورید، قبل از هر چیز گفتگو و مفاهمه و شیوه های حل مسئله را در این کرسی ها تمرین کنید و شجاعانه مسئولیت قبول کنید، کار امروزتان تمرین جسارت بود.
مطلب اساسی که در این بحثها قابل توجه است، این که، تعریف درستی از مخالف و موافق داشته باشید؟ مخالف باید تا آخر و با جدیت مخالف باشد و موافق نیز چنین کند.اگر چنین نباشد خلط مبحث می شود که، مشاهده شد شخص مخالف بعضاً موافق و فرد موافق گاهی مخالف حرف زد.
مطلب مهم دیگر این که، بعضاً سئوالات و پاسخها در یک مسیر قرار گرفتند و خنثی عمل کردند، چارۀ کار در هدف گذاری است، تعریف یک عنوان برای بحث خوب است. همۀ ما دردها و حرف های فراوانی در سینه داریم و دوست داریم مطرح کنیم، اگر هدف گذاری نشود و با توجه به ضیق وقت، به حاشیه خواهیم رفت و نتیجۀ مورد نظر را نخواهیم گرفت.
والسلام
ذوالفقار صادقی
۲۸/۹/۱۳۹۱ – طرح شده در جمع دانشجویان دانشکده و پژوهشکدۀ شهید قاضی طباطبایی ارومیه
